Türk Bilimkurgusunun
Kozmik Kimliği
Bağlamında
Polat Onat’ın “Uzaylı” Öyküleri
Bleda Gençay Sönmez
Türk bilimkurgu
edebiyatı, genellikle küresel örneklerin gölgesinde kalsa da, son yıllarda
yükselen özgün seslerle kimliğini buluyor. Bu seslerden biri de,
alışılagelmişin dışındaki anlatımı ve ezoterik/mizahi yaklaşımlarıyla Polat
Onat. Onat, uzaylı temasını ele alış biçimiyle, bize evrenin sırlarını değil,
çoğu zaman kendi kültürümüzün absürt yanlarını gösteren kozmik aynalar sunuyor.
Onat bilimkurgu
alanında tecrübeli bir kalem. İlk distopik romanı “Kıyamete Son 99 Gün” 2016
yılında yayımlandı. Sonrasında 2019’da “Işıktaki Zehir” ve 2024’te “İnternetin
Silindiği Gün” romanlarıyla edebiyat çevrelerinde dikkat çekti.
Onat’ın bilimkurgu
edebiyatına özgün katkıları roman türüyle sınırlı kalmadı. Yazdığı öyküleri,
türün meraklılarını heyecanlandıran içerikte edebi lezzetlerle hayal gücü
uçarılıklarını birleştiren tarzıyla vücuda getirdi. Bunun son örneği “Uzaylı”
da Cumhuriyet Kitapları Yayınları etiketiyle raflarda yerini aldı.
Polat Onat, bu
kitabındaki öykülerin bir kısmında uzaylı temasını psikolojik gerilim ve
varoluşsal sorgulama ekseninde ele alıyor. Onun metinlerinde uzaylı, çoğu zaman
açıkça görünen bir varlık olmaktan çok, insan zihninde yankı uyandıran,
belirsiz ve rahatsız edici bir “öteki” mahiyetindedir. Bu yaklaşım, Türk
bilimkurgusunda uzaylıyı, korku ile felsefe arasında konumlandırması bakımından
dikkat çekicidir. Polat Onat, önerilen standart yaklaşımları aşarak uzaylıları,
metafizik bir bilinmezliği ve insanlığın evrendeki tekillik saplantısını
sorgulayan figürler statüsünde ele alma cesaretini gösteriyor.
"Uzaylı"
başlıklı öykü kitabında yazar, okuyucuyu sadece fiziksel formdaki uzaylı
beklentisinden kurtarmayı amaçlıyor. Ona göre, dünyamız dışındaki yaşam, hayal
edebileceğimizden çok daha soyut, tuhaf ve şaşırtıcı şekillerde var olabilir. Bu,
Onat'ın, dünya dışı zekâyı sadece teknolojik bir gelişmişlikten ziyade, bir
bilinç durumu olarak ele aldığının en belirgin işaretidir.
Bu eser, bilimkurguya
eleştirel mizahı ve satiri entegre etmenin yerli edebiyattaki başarılı örneklerden
birisi olarak değerlendirilebilir. Onat, uzaylıları sadece istilacı veya mizah
unsuru olarak kullanmakla kalmıyor, bir nevi ezoterizm ve mistisizmi de
sorgulayıcı açıdan içeriğe yediriyor. Bu yaklaşım, Türk bilimkurgusunu, Doğu
felsefelerinin ve inanç sistemlerinin kozmik temalarla harmanlandığı, kendine
has bir alana taşıyor.
Sonuç olarak Polat
Onat’ın “Uzaylı” adlı öykü kitabı, aynı temayı ele alan yirmi bir öykü
barındırmasıyla iddialı bir içeriği bünyesinde taşıyor. Türk bilimkurgu
edebiyatının uzaylı temasını klişelerden arındırma ve yerelleştirme çabasının
güçlü göstergesini ortaya koyuyor. Onun uzaylıları; ironik, yerel, mistik ve
form değiştirici karakterleriyle sadece uzayın derinliklerinden gelen bir
tehdit değil, aynı zamanda kendi içimize yaptığımız bir yolculuk hâline geliyor.
Onat, uzaylı temasını kullanarak hem güncel toplumsal sorunlara güçlü bir dille
gönderme yapıyor, hem de evrensel bilimkurgu temalarını Anadolu coğrafyası ve
kültürel kodlarıyla başarıyla birleştiriyor.
Tüm bunlar göz önüne
alındığında Onat’ın “Uzaylı” adlı tematik bilimkurgu öykü toplamı, Türk
bilimkurgusunun günümüzde geldiği başarılı noktayı işaret etmesi bakımından da
önemli bir eser.
* Uzaylı / Tematik Bilimkurgu Öyküleri /
Polat Onat / Cumhuriyet Kitapları Yayınevi /
336 sayfa / 2. Baskı / Aralık 2025