ŞİİR MADALYONUNUN GİZEMİ (Polat Onat)
***
ÇOCUK KİTABI İNCELEME PLANI
TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ
BÖLÜMÜ 2013-2014
ANLAMA TEKNİKLERİ OKUMA EĞİTİMİ DERSİ
1. ESERİN ADI: "Şiir Madalyonun Gizemi"
Eser tek bir metinden oluşuyor. Eserin bazı bölümlerinden
çocukların doldurulması için boşluklar bırakılmış. Burası gerçekten ilgimi
oldukça celp etti. Böyle bir uygulamaya kitaplarda nadir olarak rastlıyoruz.
Çocukların yaratıcı düşüncelerini hareket geçiren bir kitap olmuş.
Kahramanımız Dias, bir tesadüf üzerine Talop Tano isimli bir
şairin şiirini buluyor. Okuyor ve çok hoşuna gidiyor. İlk etapta o metinin
türüne dair bir bilgisi yok çünkü ilk defa o tür bir metinle karşılaşıyor.
Metni hemencecik öğretmenine götürüyor. Öğretmeni de o ülkede şiir yazılmadığı
için Dias’ın kafasının karışmasını engellemek adına şiiri onun elinden alıyor.
Dias, okuldan eve dönüyor ve gezintiye çıkıyor. Uğradığı
parkta bir madalyona rast geliyor. Ne işe yaradığını bilmediği madalyonun
işlevini konuşan bir fareden öğreniyor. Bir kartal onu pençelerinin arasına
alıp "Kayıp Şiirler Ormanı"na götürüyor ve böylece Dias’ın maceraları hız
kazanıyor.
Mavi Maymun sayesinde Korkanus’un adamı olan Kuyruksuz
Tilki’den kurtulup yoluna devam ediyor. Yolda karşılaştığı bir yılan onu tatlı
sözlerle kandırıp madalyonu kaçırırken kartal gelip yılanın elinden tekrar
madalyonu alıyor. Bir anda kendini başka bir boyutta bulup çölden kurtulmak
adına ilk şiirini yazıyor. Sonra mahsur kaldığı yerden kurtulmak için ikinci
şiirini yazıp anahtar olarak kurtuluyor. Yolculuğu esnasında buna benzer birçok
olay yaşıyor…
En sonunda özgürlüğüne kavuşması için efsanvi madalyonu
Talop Tano’ya veriyor. Adam eline aldığı madalyonu ateşe atıp yok ediyor ve
şiiri istediği için yazdığını, yazarken daha özgür olduğunu dile getiriyor.
2.YAZAR HAKKINDA BİLGİ: Polat ONAT (1979 - )
1979 yılında İstanbul’da doğdu. Bursa, Gümüşhane ve Isparta şehirlerinde
ilkokul ve ortaokulu bitirdi. İstanbul Selimiye Veteriner Sağlık Meslek
Lisesinde yatılı olarak okudu. Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği
Bölümünden mezun oldu. Elazığ’da ve Bursa’da veteriner sağlık teknisyeni olarak
görev yaptı. Halen Batman’da sınıf öğretmeni olarak çalışmaktadır. Evlidir. Bir
kız ve bir erkek çocuk babasıdır.
Şiir yazmaya ve yayımlamaya 2000 yılında başladı.
Şiirleri ve şiir üzerine yazıları 2004 yılına kadar: Varlık, E, Heves, Başka,
Kavram Karmaşa, Şiir Ülkesi, Sepya, Budala, Kuzey Yıldızı, İmlasız, Ağır Ol Bay
Düzyazı, Daktilo, Ay, Akatalpa dergilerinde yer aldı.
2005 yılından itibaren dergileri sadece okur olarak takip etmeyi tercih ederek,
edebiyat dergilerinde şiir ve yazı yayımlamayı bıraktı.
Yapıtları:
Son / Mühür Kitaplığı / 2009
İhtiyarın Vefatı / Şiirden Yayınları / 2011
Ödülleri:
2002 Rıfat Ilgaz Şiir Yarışması
3. Kitabın Basım Yeri ve Yılı:
Kitap 2013 yılının Eylül ayında, İstanbul’da basılmıştır.
Kitabımın ilk baskısı olduğu için bizi yanıltacak başka bir basım tarihi
kitapta yer almamaktadır. Okuyucunun aydınlatılması açısından bu konuda bir
sıkıntı yoktur.
4. Kaçıncı Baskı: 1. Baskı
Kitabımız henüz çiçeği burnunda bir kitap ve bize yakın bir
tarihte çıkartılmıştır. Eylül ayında birinci baskısı yapılmıştır. Bilinçli
okuyucular için basım tarihi önemlidir. Kitabın kaç baskı yaptığı da açık bir
şekilde yazıldığı için okunabilirliği kolaylaştırmıştır.
5. Kapak Düzeni, Kapak Resmi ve Cilt Kalitesi:
Kitabın cildi beyaz bir fon kartonundan oluşturulmuş. İdeal
bir kitap için uygum bir seçim olduğunu düşünüyorum. Kapağın üzerinde genel
olarak yeşil ve tonları kullanılmış.
Kapağın en üst kısmında ‘’Dias’ın Maceraları’’
yazıyor. Bu bize kitabın devamın geleceği hakkında ve bir serüven kitabı olduğu
bilgisini aktarmaktadır. Kitabı hiç okumamış biri dahi eserdeki kahramanın
isminin Dias olduğunu buraya bakarak anlayabilir.
İlgi çekici bir metotla kitabın ismi (Şiir Madalyonunun
Gizemi) kitabın ön kapağına yazılmış. "Şiir Madalyonu" yazan kısım kırmızı
harflerle yazılırken "Gizemi" yazan kısım koyu yeşil bir renkle yazılmış. Bana
göre renklerin uyumsuz olması kitap kapağındaki tek olumsuz nokta olmuş.
Daha sonra kitabın üzerinde kitapta bahsedilen madalyona ait
bir resim ve ona uzanan çocuk resmi çizilmiş. Resim gerçektende çok hoş duruyor
kapağın üzerinde. Daha iyisi çizilebilir miydi, bana göre hayır. Resmin hemen
sol kısmında yazarın ismi, onun altında da kapak resmini çizen kişinin adı
görülmekte.
Son olarak en alt kısma yayın evinin adı ve logosu beyaz
yazı etrafına kırmızı çizgi çekilerek oraya oturtulmuş.
6. Arka Kapak ve Kitabın Sırtı Değerlendirilmiş mi? :
Kitabın arka kapağına baktığımızda yine o madalyon resmini
görmekteyiz. Kitabın ismi bu sefer arka kapakta tamamıyla kırmızı yazıyla
yazılmış. Sorularla başlayan meraklandırıcı yazı yerini kısa bir açıklamaya
bırakmış. Kitabın fiyatı, bandrolü, ISNB’si ve kaç yaşa hitap ettiğini gösteren
yazılar var. Kitabın sırt kısmında ise ufak yazılarla yazarın adı ve kitabın
ismi yer almaktadır.
7. Kitabın Boyutları:
Kitabın boyutları bir çocuk kitabına uygun tarzda. Bir
çocuğun rahatça elinde taşıyabileceği boyutta bir kitap.
8. Sayfa Düzeni ve Yazı Puntosu:
Kitapta ideal düzende punto kullanılmış. Bir çocuğun rahatça
okuyabileceği büyüklükte yazılar var. Sayfa kenarlarında düzgün şekilde
boşluklar bırakılmış. Boşlukları aşan cümleler kullanılmamış. Kitabın içinde çocukların
tamamlaması için boşluklar bırakılmış bu çok hoş bir uygulama olmuş.
İÇ İNCELEME
1. Kitabın Konusu:
Bir madalyonun yerine ulaştırırken yaşananlar.
2. Kitabın Ana fikri ve Diğer İletiler:
Gerçekler bazen göründüğü gibi değildir.
Diğer iletilere de şunu ekleyebiliriz: hedefinize yürürken
sizi yanıltacak tehlikelere karşı dikkatli olmalısınız.
3. Resim Metin Uyumu ve Resimlerin Değerlendirilmesi:
Kitabın dış kapağındaki resim kitabın adına ve içeriğine
uygun. Metnin içinde tam olarak 23 tane resim var. Resimlerin tamamı
anlatılanlarla örtüşüyor. Resimler anlatımın olduğu sayfaya ya da hemen bir
sonraki sayfaya yerleştirilmiş durumdalar. Resimler, estetik değer ve de
canlılık taşıyor. Bir çocuğun ilgisini çekebilecek cinsten. Resimlerde kullanılan
renkler gayet yerinde.
4. İmla ve Noktalama Yanlışları:
Ülkemizden dört mevsimin yaşandığını(;) bunların( ) ilkbahar
yaz son bahar kış olduğunu biliyorsunuz. (Shf. 4, 4.Paragraf, Şiir Madalyonunun
Gizemi)
Zeletibya’nın sakin küçük kasabalarından birinde Dias
adında(,) 11 yaşında, çok akıllı, kumral saçlı, kahverengi gözlü bir erkek
çocuk yaşarmış.(Shf.5, 5.Paragraf, Şiir Madalyonunun Gizemi)
5. Anlatım Bozuklukları:
Kitapta anlatım bozukluğu bulamadım.
6. Atasözleri ve Deyimlerin Değerlendirilmesi:
Kitapta atasözlerine rastlamadım ama metinlere bolca yer
verildiğini gördüm. Bir çocuğun anlayabileceği düzeyde basit deyimler
kullanılmış. Öğrenim çağında olan bir çocuk için okunabilirliği artıracak ve
öğrenimine katkıda bulunacak düzeyde kullanılmış deyimler.
7. Kelimelerin Değerlendirilmesi:
Bize ait bir hikayenin yabancı isimler kullanılarak
yazılmasını biraz yadırgadım açıkçası. Kitap dokuz yaş üzerine hitap etmekte. O
yaştaki çocuğu zorlayacak tarzda kelimeler yok. Lakin bu bana göre bir eksiklik.
Çocuğun kelime dağarcığının geliştirilmesi için yüzde beş oranında bilinmeyene
kelimelerin kullanılması şart.
8. SONUÇ ve DEĞERLENDİRME:
Değerlendirmeye kitabın isminden başlayacağım. Fantastik bir
eser için fantastik bir başlık seçilmiş. Başlık resmen bir cümlede kitabı
özetliyor. Sanırım daha iyisi olamazdı.
Kitabın kapağına bakacak olursak yeşil rengin kullanıldığını
görüyoruz. Yeşil daha çok gizem ve nuru resmederken kullanılır. Mesele bu
boyuttan bakıldığında gerçekten de ustada düşünülmüş demekten insan kendini
alamıyor. Tabi bir de işin tesadüfî olan boyutu var ki; ben buna inanmıyorum.
Bu kadar özen gösterilen bir kitapta renkler de özenle seçilmiştir diye
düşünüyorum.
Kapağın üzerindeki çocuk Dias olabilir ama Mehmet
olamaz. Kahramana uyumlu bir çizim yapılmış. Bu topraklar üzerinde
yaşayan bir çocuğa benzemiyor açıkça söylemek gerekirse.
Yabancı isimler neden kullanıldı ona gelirsek: fantastik bir
şeyler anlatırken bizden isimleri kullanmak biraz abes duruyor. Ya da bizim
öykücülüğümüz de fantastik şeyler uzun yıllar anlatılmamış ve fantastik konular
öykümüze girdikten sonra da kullanılan isimlerin yabancı olması daha doğru
olarak görülmüş. Ben tam olarak bir açıklama getiremiyorum artık yorum sizlere
ait.
Kitabın içinde çocuğun yaratıcılığını geliştirmeye dair boş
sayfalar bırakılmış. Yapılandırmacı sisteme uygun bir halde hazırlanmış. Yani
yeni eğitim sistemimize tamamen uygun bir kitap. Ayrıca çocuğu yazmaya teşvik
ediyor olması gerçekten harika bir yön. Kitabı genel manada ele alırsak çocuğun
hem yazar, hem de şair olması için önüne şartlar sunuyor. Şairlikle ilgili
anlatılar ve kitabın sonucunun iyi bir yere bağlanıyor olması çocukların önüne
sunulmuş bir nimettir aslında.
Kitapta eksiklik olarak gördüğüm bir noktaya değinmek
istiyorum. Kitabın ne ön yüzünde ne de arka yüzünde yazara ait hiçbir bilgi
sunulmamıştır okuyucuya. Bence bu bir kitap için büyük eksiklik. İnsanlar
yazılan kitaplarda yazardan bir şeyler ararlar ki; buna hakları vardır. Çünkü
yazılan çoğu şeyde yazarın hayatından kesitler olduğunu biliyoruz. Bu yüzden
insanlar kitabın yazarını merak ederler. Bazı yazarların internetin hiçbir
köşesinde hayatına dair alıntılar olmuyor. Bu da okuyucu gözünden eksikliktir.